Tổng quan về sản phẩm nhựa đường

Người ta thường cho rằng thuật ngữ “bitumen” có nguồn gốc từ tiếng Phạn trong đó từ “jatu” có nghĩa là hắc ín và “jatu-krit” có nghĩa là tạo ra nhựa hắc ín từ một số loại cây lấy nhựa. Một số người cũng giải thích tương tự trong tiếng Latinh xuất phát từ “gwitu-men” (gắn liền với nhựa hắc ín, nhựa dính) và một số khác lại cho là xuất xứ từ một từ Latinh là “pixu-men” (nhựa dính sủi bọt) được viết ngắn lại thành “bitumen” sau đó được du nhập từ tiếng Anh thông qua tiếng Pháp.

Có một số đoạn được đề cập đến việc sản xuất hắc ín trong Kinh thánh, mặc dù thuật ngữ được sử dụng cũng có thể không thống nhất. Sách sáng chế đã đề cập đến con thuyền Noal được chống thấm nước, con thuyền đó đã được “gắn kết bên trong và bên ngoài bằng hắc ín”, và chuyến phiêu lưu của Moses trên “một con thuyền cỏ được phết vôi và hắc ín”. Thậm chí có những nhầm lẫn hơn nữa là các bản mô tả về việc xây dựng tháp Babel, bản tiếng Anh của Kinh thánh nói rằng “họ đã dùng gạch thay cho đá và hắc ín thay cho vữa”, bản dịch quốc tế mới nói rằng “họ đã dùng gạch thay cho đá và hắc ín thay cho vữa”. Bản dịch của Moffat năm 1935 nói “họ đã dùng gạch thay cho đá và asphalt thay cho vữa”. Nhưng Kinh thánh của Tân giáo Anh lại nói rằng “họ đã dùng gạch thay cho đá và nhựa đường thay cho vữa”. Thậm chí thời bấy giờ người ta đã biết các thuật ngữ nhựa đường, tar (hắc ín), asphalt và pitch (nhựa hắc ín) là có thể sử dụng thay thế được cho nhau.

Nhựa đường Shell 60/70

1.   Những ứng dụng sớm nhất của chất kết dính nhựa đường

Xung quanh các mỏ dầu dưới lòng đất, có thể xuất hiện sự rò rỉ vật chất qua các vết nứt do các chấn động địa chấn gây ra. Lượng và chất của vật chất rò rỉ đó phụ thuộc vào một số quá trình tự nhiên, những quá trình này đã làm thay đổi các đặc tính của chất rò rỉ từ các mỏ dầu. Sản phẩm này được xem như “nhựa đường” thiên nhiên, loại nhựa đường thường bị lẫn với các khoáng chất khác. Số lượng và đặc điểm của các khoáng chất đó phụ thuộc vào nguyên nhân và quá trình chúng được pha trộn vào nhựa đường thiên nhiên như thế nào.

Tất nhiên, ở các mỏ dầu rộng lớn tại Trung Đông hàng ngàn năm qua vẫn đã xảy ra quá trình nhựa đường thiên nhiên rò rỉ ra bề mặt. Các cư dân cổ ở vùng này đã sớm biết được đặc tính chống thấm nước, kết dính và bảo vệ tuyệt vời của loại vật liệu này và đã sử dụng nhựa đường vào nhiều công việc thích hợp khác nhau. Từ hơn 5000 năm qua, nhựa đường ở dạng này hay dạng khác đã được sử dụng như một chất chống thấm nước hoặc kết dính, ghi nhận việc sử dụng nhựa đường sớm nhất là của người Sumerian, vào khoảng 3.800 năm trước Công nguyên. Ở Mohenjo Dảo, trong thung lũng Indus có một bồn chứa nước được bảo vệ đặc biệt tốt có niên đại khoảng 3.000 năm trước Công nguyên. Trên vách của bồn nước này không chỉ có các khối đá được gắn bằng nhựa đường “thiên nhiên” mà còn có các lõi dọc bằng nhựa đường ở trong bức vách. Đây là một nguyên lý tương tự như nguyên lý được sử dụng để thiết kế các đập nước hiện đại ngày nay. Người ta cho rằng Nebuchadnezzar có thể là người đã biết sử dụng thành thạo nhựa đường bởi có bằng chứng cho thấy ông đã sử dụng sản phẩm này để chống thấm cho các bức tường trong cung điện của mình và làm vữa lỏng trát các khe hở của các con đường lát đá. Quá trình ướp xác của người Ai cập cổ đại cũng là những bằng chứng về tính chất bảo vệ của nhựa đường mặc dù vẫn còn những cuộc tranh luận là nhựa đường hay nhựa cây đã được sử dụng trong việc ướp xác.

Việc sử dụng nhựa đường “thiên nhiên” ở các vùng có cư dân nơi có các mỏ nhựa đường như nói ở trên chắc chắn đã có từ lâu. Tuy nhiên, dường như ở các vùng khác người ta ít biết đến chúng, đặc biệt ở Vương quốc Anh mãi cuối thế kỷ 19 không có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy có sự sử dụng nhựa đường với số lượng lớn. Tuy vậy con người đã có những hiểu biết nhất định về các chất kết dính khác trong thời kỳ này như trong ghi chép năm 1595 của ngài Walter Raleigh, ông tuyên bố đã tìm thấy asphalt tự nhiên Trinidad là thứ vật liệu tuyệt vời nhất “phết lên tàu để chống thấm nước”. Vào giữa thế kỷ 19 người ta đã sử dụng các asphalt tự nhiên khai thác từ các mỏ ở châu Âu để làm đường, nhưng ứng dụng này cũng phát triển rất chậm. Sau đó là hắc ín than đá và cuối cùng là nhựa đường được sản xuất từ nhựa thô được sử dụng để xây dựng đường giao thông.

Chống thấm và bảo vệ cho đập nước, các công trình kiến trúc.

Chất khử trùng, sơn phủ các hàng rào

Làm chất phủ bảo vệ, làm giấy lợp, phủ sân kho, chuồng gia súc

Bảo vệ bồn nước, chậu, vại…

Bảo vệ các kết cấu bê tông

Quét lên cây

Các lớp giữ ẩm, giữ nước

Phòng chống rửa trôi đất do gió hay nước gây ra

Các khu cải biến khí hậu

Ứng dụng trong các công trình xây dựng

Sàn

Chống thấm và chống ẩm

Các hỗn hợp phủ sân, sơn phủ bảo vệ

Các loại giấy, vải được phủ bằng nhựa đường có tác dụng bảo ôn

Phủ mặt trên các bậc lên xuống

Lợp

Các loại giấy xây dựng

Gắn các tấm lợp, chất phủ chống thấm lên bề mặt (tường, sàn… trước khi sơn)

Hỗn hợp trám các kẽ hở

Hợp chất xi măng chống thấm

Lưới lợp

Các hợp chất vải thuỷ tinh, nỉ, sợi, gíây cách nhiệt, cách điện

Hợp chất trát kẽ hở, tấm lợp mỏng

Chất phủ maid nhà dạng lỏng

Xi măng dẽo

Ván lợp

Tường, trần, gỗ bao phủ

Các loại tấm phủ, nhà cách âm

Trang trí kiến trúc

Gạch, bao phủ gạch

Giấy, các hợp chất phủ bảo vệ chống ẩm

Giấy, nỉ, sợi, tấm cách nhiệt, cách điện

Hợp chất trám khe hở

Phủ khối xây, làm ván ép, làm tường, vách ngăn phòng

Matit

Hợp chất phủ, cách âm

Vữa stucco, ván lát tường

Các ứng dụng khác

Sơn khô, vecni, ván ép nhân tạo

Sơn cách nhiệt, cách điện ống nước

Kiểm soát rửa trôi và trong xây dựng các công trình thủy lợi

Vật liệu chống thấm, phủ các con kênh, vùng lưu vực, vùng tụ nước. vữa lỏng trác hồ chứa nước, bảo vệ, phủ đập chứa nước

Bảo vệ đê, bờ bao, kè đá.

Phủ hào, mương mán

Các công trình, máng thoát nước

Bảo vệ nền đất mới đắp

Đê biển, đê chắn sóng, cầu tàu. Bảo vệ đê ngăn nước, bến tàu thuyền. Làm đệm cho đê và bảo vệ bờ

Màng phủ, chống thấm nước. Sơn phủ bể chứa nước.

Trác tường, làm ổn định đụn cát

Làm ao, oxy hóa, hồ chứa nước thải

Các bể bơi, ao nước thải, giữ nước

Công nghiệp

Hợp chất trán nhôm có sử dụng nhựa đường

Vải, ống, tấm cách điện

Hợp chất sơn, ván cách nhiệt

Giấy

Sơn phủ ống

Lợp, tấm lợp

Trong công nghiệp sản xuất ô tô

Hợp chất cách âm, nỉ, đệm, phanh

Mặt hộp số

Làm giảm tiếng ồn ở sàn xe các yếu tố ma sát

Tấm cách điện, cách nhiệt, bảng điện,

Sơn gầm ô tô

Trong công nghiệp sản xuất vật liệu điện.

Lõi cacbon, vòng, vỏ ắc qui, than, băng giấy, hợp chất

Cách điện, dây phủ cách điện hợp chất che hộp nối dây cách điện

Ống đúc cách điện

Các hợp chất

Mỡ đen, các hợp chất đánh bóng kim loại

Hợp chất nối dây cáp

Phủ quan tài

Ướp tử thi

Hợp chất khắc axit

Chất nở, chất dập lửa, vật liệu trám kẽ hở, xi măng

Phủ lên vật liệu xi măng

Mỡ nhờn

Phủ ống, nhuộm, chống thấm

Xi măng dẻo

Chất làm dẻo

Chất bảo quản

Mực in, dịch khoang giếng, chất sơn thùng gỗ

Vật liệu được xử lý thấm nhựa đường

Sợi bọc sắt nhựa đường hóa, vải thô thấm nhựa đường

Xử lý vải bạt căng lều, môi trường rải thảm, vải trải bàn thấm nhựa đường

Sợi, nỉ, giấy gói

Ống và phủ ống

Ván

Thảm, nền asphalt

Hợp chất lẫn với mùn cưa, bẩn, asphalt

Xử lý da, giấy phủ

Sơn, vecni

Vecni, matit, men chống axit

Hợp chất phủ chống thấm cho thuyền, sơn có màu đen

Sơn mài Nhật, sơn mài, men hàng hải

Các ứng dụng khác

Chất dập hỏa

Chất kết dính than bánh

Vòm hầm mộ

Khuôn đúc

Đồ đất nung, thuốc rụng lông, mối nối giãn nở, dây phanh.

Miếng đệm, đĩa ghi âm, cao su, hợp chất đúc

Chống mốc

Chậu hoa

Nhiên liệu

Giả da

Phủ mặt sau gương

Mặt bàn, hợp chất cao su

Khuôn đúc gắn giày

Lát

(xem các phần nông nghiệp, thủy lợi, đường sắt, giải trí)

Đường băng, đường taxi

Khối asphalt, trát gạch

Làm bề mặt cầu, trát kẽ nứt

Làm sàn nhà, nhà kho, gara…

Đường cao tốc, đường bộ, đường phố, hè đường

Khu đỗ xe, đường lái xe, bê tông xi măng Portland

Khu đi bộ, ổn định đất

Đường sắt

Xử lý đá rải lòng đường sắt

Đá rải lòng đường, rải lối sang ngang, sang ga

Ổn định tà vẹt đường sắt

Giải trí

Rải bề mặt cho

Sàn nhảy, sân chơi, sân trường

Sân thể thao, sân tập

Đường đua

Đường chạy

Bể bơi lội

Sân tennis, sân bóng tay

Sân trược băng

Làm nền cho

Mặt đường chạy, bãi tập nhân tạo